PTH - Parathormon
Parathormon jest to hormon polipeptydowy produkowany przez przytarczyce. Działanie PTH jest wielokierunkowe i polega na stymulowaniu syntezy wit. 1,25(OH)2D3 / tzw. 1,25-dihydroksycholekalcyferol/, resorbcji zwrotnej wapnia w nerkach i aktywacji osteblastów oraz nasileniu fosfaturii czyli odpowiada za regulację gospodarki wapniowo-fosforanowej w organizmie. Głównym regulatorem wydzielania PTH jest poziom wapnia w surowicy. Obniżenie stężenia zjonizowanego wapnia w surowicy krwi powoduje zwiększony wyrzut PTH. Tak więc zasadniczym eefektem PTH jest utrzymanie prawidłowego poziomu wapni w surowicy.
Narządami docelowymi dla PTH są kości i nerki. W kościach pod wpływem 1,25-dihydroksycholekalcyferolu, PTH zwiększa uwalnianie wapnia. W przypadku niedoboru aktywnej formy witaminy D, występuje oporność kości na jego działanie. W nerkach natomiast zwiększa wchłanianie zwrotne jonów wapnia, hamując zwrotną resorbcję fosforanów, zwiększa też wytwarzanie aktywnej postaci witaminy D - 1,25-dihydroksycholekalcyferolu.
Do wzrostu poziomu PTH dochodzi w nadczynności przytarczyc lub przy ekotopowym wydzielaniu PTH oraz w stanach upośledzonej biodegradacji (mocznica). Obniżony poziom PTH występuje w niedoczynności przytarczyc, niedoczynności nadnerczy, nadczynności tarczycy, hiperkalcemii o różnej etiologii.