Magnez jest jednym z podstawowych makroelementów niezbędnych do życia. Makroelementy są to pierwiastki występujące w organizmie w ilościach do kilku procent jego suchej masy. Magnez wchodzi w skład wszystkich tkanek i znajduje się przede wszystkim wewnątrz komórek. Prawidłowa ilość magnezu zawarta w organizmie wynosi 20-25 gramów, a jego stężenie w surowicy krwi powinno wynosić 1,4-2,1 mEq/l. Około 50% znajduje się w układzie kostnym, 20-25% w układzie mięśniowym, a reszta w pozostałych tkankach. Magnez jest konieczny do prawidłowego przebiegu wielu procesów życiowych, które nieustannie zachodzą w żywych organizmach. Bierze udział w reakcjach wytwarzania związków wysokoenergetycznych magazynujących energię niezbędną do życia oraz w syntezie DNA. Reguluje pobudliwość układu nerwowego. Jego przemiana jest ściśle związana z przemianą wapnia. Magnez hamuje również uwalnianie z zakończeń nerwowych "hormonów stresu" - adrenaliny i noradrenaliny. Dlatego też niedobór magnezu sprzyja zwiększonej wrażliwości na stres. Z drugiej strony dłużej trwający stres wywołuje takie zmiany w przemiasnie materii organizmu, które wtórne powodują lub nasilają niedobór tego pierwiastka. Niedobory magnezu są jednym z czynników prowadzących do skurczu tętnic wieńcowych i obwodowych, czego następstwem jest niedokrwienie mięśnia sercowego. Badania naukowe wykazały również, że niedobór magnezu może wyzwalać zaburzenia rytmu serca.
Charakter współczesnego życia i odżywiania powodują, że u ludzi często występuje niedobór magnezu. Jest to spowodowane kilkoma czynnikami:
1. niską zawartością magnezu w glebie, spowodowaną stosowaniem nawozów sztucznych
2. niską zawartością magnezu w wodzie.
3. spożywaniem żywności wysoce przetworzonej pozbawionej magnezu w wyniku gotowania i konserwowania.
4. ograniczeniem wchłaniania magnezu przez niektóre składniki zawarte w pożywieniu: kwasy tłuszczowe, fosforany.
5.stosowaniem leków, które zmniejszają wchłanianie magnezu w jelitach np.: antybiotyki z grupy tetracyklin, leki uspokajające, doustne leki antykoncepcyjne.
6. zwiększonym wydalaniem magnezu spowodowanym stosowaniem leków moczopędnych lub przeczyszczających, mineralokortykosterydów, gentamycyny, dugoksyny, cisplatyny, cykloseryny.
Poza tym w niektórych sytuacjach występuje zwiększone zapotrzebowanie na magnez. Związane jest to z: intensywnym wysiłkiem fizycznym i umysłowym, stresem, dojrzewaniem, ciążą i okresem karmienia piersią.
Dzienne zapotrzebowanie na magnez dla człowieka dorosłego wynosi około 300 mg. Warto pamiętać o profilaktycznym jego przyjmowaniu w stanach przemęczenia psychofizycznego i przewlekłego stresu, podczas nasilonej pracy umysłowej i fizycznej, wzmożonej pobudliwości psychoruchowej, zaburzeniach snu oraz w trakcie leczenia chorób układu krążenia. Poza tym terapię preparatem magnezu stosuje się przy stwierdzonych jego niedoborach. Preparaty magnezu warto zażywać również w profilaktyce i leczeniu osteoprozy, ponieważ pierwiastek ten jest niezbędny do właściwego wbudowywania się wapnia w tkankę kostną.
Dobrym i naturalnym źródłem magnezu jest woda mineralna, ale taka, która zawiera minimum 50 mg tego pierwiastka w litrze. W aptekach dostępne są również gotowe preparaty magnezu. Najskuteczniejsze są te, które zawierają również w swoim składzie witaminę B6, ponieważ zwiększa ona wchłanianie magnezu w jelitach od 20 do 40 % i zmniejsza jego utratę przez nerki. Poza tym witamina B6 umożliwia magazynowanie magnezu w komórkach zwiększając w ten sposób jego ustrojowe zapasy.
Choć magnez wykazuje wielokierunkowe działania korzystne dla zdrowia, istnieją stany chorobowe, w których podawanie jego jest przeciwwskazane. Są to: ciężka niewydolność nerek, blok przedsionkowo-komorowy, miastenia.
Preparaty magnezu dawkuje się u dorosłych 3 razy dziennie po 1-2 tabletek.
Sporadycznie, jak po każdym innym leku, mogą wystąpić objawy uboczne dotyczące przewodu pokarmowego i są to: nudności, wymioty oraz luźne stolce. Ustępują najczęściej samoistnie po przerwaniu leczenia preparatem magnezu.
lek. med. Ewa Pakuła - "Dbam o zdrowie" - luty 2002 #11046#