Szczepienia ochronne są dotychczas najbardziej skuteczną metodą zapobiegania zachorowaniu na choroby zakaźne. Odporność poszczepienna trwa różnie długo (od roku do kilku-kilkunastu lat). Aby ją przedłużyć powtarza się podawanie dawek szczepionki wg określonego schematu zwanego kalendarzem szczepień ochronnych. W ostatnim czasie wprowadzono zmiany dotyczące niektórych szczepień. W związku z tym poniżej prezentowany jest aktualny kalendarz szczepień ochronnych. Wszystkie obowiązkowe szczepienia wykonywane są w Punktach Szczepień Podstawowej Opieki Zdrowotnej bezpłatnie.
Komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 01 kwietnia 2009 roku w sprawie zasad przeprowadzania szczepień ochronnych przeciw chorobom zakaźnym w 2009 r.
I. A. Szczepienia obowiązkowe dzieci i młodzieży według wieku
W ciągu 24 godzin po urodzeniu | I dawka - WZW typu B domięśniowo oraz gruźlica śródskórnie szczepionką BCG (wykonywane są w szpitalu, gdzie dziecko zostało urodzone). |
2 miesiąc życia (6-8 tydzień) | II dawka - WZW typu B domięśniowo; I dawka - błonica, tężec i krztusiec szczepionką DTP podskórnie lub domięśniowo I dawka - szczepionka przeciwko zakażeniom Haemophilus influenzae typu b (domięśniowo lub podskórnie). |
3-4 miesiąc życia (po 6-8 tygodniach od poprzedniego szczepienia) | II dawka - błonica, tężec i krztusiec szczepionką DTP podskórnie lub domięśniowo; I dawka szczepionki przeciw poliomyelitis IPV inaktywowanej poliwalentnej (1, 2, 3 typ wirusa) podskórnie lub domięśniowo II dawka - szczepionka przeciwko zakażeniom Haemophilus influenzae typu b (domięśniowo lub podskórnie). |
5-6 miesiąc życia (po 6-8 tygodniach od poprzedniego szczepienia) | III dawka - błonica, tężec i krztusiec szczepionką DTP podskórnie lub domięśniowo; II dawka szczepionki przeciw poliomyelitis IPV inaktywowanej poliwalentnej (1, 2, 3 typ wirusa) podskórnie lub domięśniowo III dawka - szczepionka przeciwko zakażeniom Haemophilus influenzae typu b (domięśniowo lub podskórnie). |
7 miesiąc życia | III dawka - WZW typu B domięśniowo. |
13-14 miesiąc życia | I dawka - odra, świnka, różyczka - podskórnie żywą szczepionką skojarzoną. Podawanie w wywiadzie przebycie zachorowania na odrę, świnkę lub różyczkę nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia; należy ją podać po upływienie wcześniej niż po 4 tygodniach od wyzdrowienia. |
16-18 miesiąc życia | IV dawka - błonica, tężec i krztusiec szczepionką DTP podskórnie lub domięśniowo; III dawka szczepionki przeciw poliomyelitis IPV inaktywowanej poliwalentnej (1, 2, 3 typ wirusa) podskórnie lub domięśniowo IV dawka uzupełniająca - szczepionka przeciwko zakażeniom Haemophilus influenzae typu b (domięśniowo lub podskórnie). |
6 rok życia | Błonica, tężec, krztusiec domięśniowo szczepionką acelularną DtaP zawierającą acelularny komponent krztuśca - I dawka przypominająca. Poliomyelitis doustnie szczepionką ateunowaną poliwalentną OPV (1, 2, 3 typ wirusa) - I dawka przypominająca. |
10 rok życia | szczepienie przeciwko odrze, śwince i różyczce - podskórnie, żywą szczepionką skojarzoną. Podawane w wywiadzie przebycie zachorowania na odrę, świnkę lub różyczkę nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia, należy ją podać po upływie co najmniej dwóch miesięcy od wyzdrowienia. |
12 rok życia | szczepienie przeciwko odrze, śwince i różyczce podskórnie, żywą szczepionką skojarzoną. Szczepieniu podlegają wyłącznie dziewczęta nie szczepione w 10 lub 11 roku życia. Podawane w wywiadzie przebycie zachorowania na odrę, świnkę lub różyczkę nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia, należy ją podać nie wcześniej niż po 4 tygodniach od wyzdrowienia. Podawanie w wywiadzie przebycie zachorowania na odrę, świnkę lub różyczkę nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia; szczepionkę należy podać po upływie 2 miesięcy od wyzdrowienia. |
14 rok życia | WZW typu B domięśniowo trzykrotnie w cyklu 0; 1; 6 miesięcy (szczepienie należy podać młodzieży w gimnazjum I lub II klasa). Nie należy szczepić osób uprzednio zaszczepionych podstawowo przeciw wzw typu B w ramach szczepień zalecanych lub obowiązkowych. Nie przewiduje się podawania dawek przypominających. Błonica, tężec podskórnie lub domięśniowo szczepionką Td (II dawka przypominająca); szczepienie można podać jednocześnie (tzn. w ciągu 24 godzin) z jedną z dawek szczepionki przeciwko WZW typu B, w oddzielnej iniekcji. |
19 rok życia | Błonica, tężec podskórnie lub domięśniowo szczepionką Td (III dawka przypominająca nie powinna być podana wcześniej niż po upływie 5 lat od ostatniej dawki szczepionki Td). |
I. B. Szczepienia obowiązkowe osób narażonych w sposób szczególny na zakażenie
Finansowanie tych szczepień odbywa się w oparciu o przepisy ustawy z dn. 24 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. Nr 210, poz. 2135)
Komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego
z 01 kwietnia. 2009 r. w sprawie zasad przeprowadzania szczepień ochronnych przeciw chorobom zakaźnym w 2009 r.
WZW typu B - domięśniowo
- osoby wykonujące zawody medyczne narażone na zakażenie
- uczniowie średnich i policealnych szkół medycznych, studenci akademii medycznych i innych uczelni wyższych kształcących na kierunkach medycznych w ciągu pierwszego roku szkolnego/akademickiego
- osoby z bliskiego otoczenia chorych na WZW typu B i nosicieli HBV (domownicy oraz osoby przebywające w zakładach opiekuńczych, wychowawczych i zakładach zamkniętych)
- chorzy z przewlekłym uszkodzeniem nerek zwłaszcza osoby dializowane oraz z przewlekłym uszkodzeniem wątroby o etiologii wirusowej, autoimmunologicznej, metabolicznej lub alkoholowej, przede wszystkim z przewlekłym zakażeniem HCV
- zakażeni HIV, a także dzieci z wrodzonym lub nabytym defektem odporności
- osoby przygotowywane do zabiegów wykonywanych w krążeniu pozaustrojowym
Szczepienie podstawowe wg schematu: 0; 1; 6 miesięcy.
Nie należy szczepić osób szczepionych podstawowo przeciw WZW typu B.
U osób zdrowych szczepień przypominających nie przewiduje się.
Przewiduje się dawki przypominające szczepionki dla osób z chorobami przewlekłymi, zwłaszcza dla osób dializowanych i z niedoborami odporności.
U tych osób należy stosować dawki przypominające w celu utrzymania stężenia przeciwciał anty-HBs powyżej poziomu ochronnego (10 j.m./l).
ZAKAŻENIOM HAEMOPHILUS INFLUENZAE typu b - domięśniowo lub podskórnie
Dzieci do ukończenia 2 roku życia nie zaszczepione w schemacie podstawowym od 2 miesiąca życia – dawkowanie wg wskazań producenta szczepionki
Cykl szczepień należny dla wieku dziecka, dawkowanie wg wskazań producenta. Można stosować jednocześnie z innymi szczepionkami np. DTP, IPV, WZW typu B, ale w oddzielnych iniekcjach lub w postaci preparatów skojarzonych np. DtaP-HIB, DTP-IPV-HIB, DtaP-IPV-HIB, DtaP-IPV-HIB-HBV.
- preparaty te nie są finansowane ze środków znajdujących się w budżecie Ministra Zdrowia
Zakażeniom STREPTOCOCCUS PNEUMONIAE - domięśniowo lub podskórnie
a). Dzieci od 2 miesiąca życia do ukończenia 5 roku życia po urazach i z wadami ośrodkowego układu nerwowego przebiegającymi z wyciekiem płynu mózgowo-rdzeniowego lub chorujące na:
- 1 przewlekłe choroby serca z niewydolnością układu krążenia,
- 2 schorzenia immunologiczno-hematologiczne,
- 3 małopłytkowość-4 idiopatyczną,
- 5 ostrą białaczkę, chłoniaki, sferocytozę wrodzoną
- 6 asplenię wrodzoną
- 7 lub po splenektomii,
- 8 zespół nerczycowy o podłożu genetycznie uwarunkowanej struktutopatii,
- 9 pierwotne zaburzenia odporności,
- 10 zakażone HIV,
- 11 przed planowanym przeszczepem lub po przeszczepie szpiku, narządów wewnętrznych lub wszczepieniu implantu ślimakowego,
b). Dzieci przedwcześnie urodzone do ukończenia 1 roku życia chore na dysplazję oskrzelowo-płucną.
Dawkowanie i cykl szczepień wg wskazań producenta szczepionki
BŁONICY - podskórnie szczepionką monowalentną (d, D), lub skojarzoną ze szczepionką przeciwtężcowi (Td, DT)
- ze wskazań indywidualnych
- osoby ze styczności z chorymi na błonicę
- w zależności od sytuacji epidemiologicznej
Szczepienia w zależności od sytuacji epidemiologicznej - o ile obowiązek szczepień zostanie nałożony w drodze rozporządzenia przez Ministra Zdrowia lub w drodze rozporządzeń wydawanych przez wojewodów
OSPIE WIETRZNEJ - domięśniowo lub podskórnie
a). Dzieci do ukończenia 12 roku życia: z upośledzeniem odporności o wysokim ryzyku ciężkiego przebiegu choroby, z ostrą białaczką limfoblastyczną w okresie remisji, zakażone HIV, przed leczeniem immunosupresyjnym lub chemioterapią,
b). Dzieci do ukończenia 12 roku życia z otoczenia osób określonych w lit. a - które nie chorowały na ospę wietrzną
Dawkowanie wg wskazań producenta szczepionki
DUROWI BRZUSZNEMU - podskórnie szczepionką monowalentną (Ty), lub skojarzoną ze szczepionką przeciwtężcowi (TyT)
- ze wskazań indywidualnych
- w zależności od sytuacji epidemiologicznej
Szczepienia w zależności od sytuacji epidemiologicznej - o ile obowiązek szczepień zostanie nałożony w drodze rozporządzenia przez Ministra Zdrowia lub w drodze rozporządzeń wydawanych przez wojewodów
WŚCIEKLIŹNIE - domięśniowo lub podskórnie
- ze wskazań indywidualnych, osoby podejrzane o zakażenie wirusem wścieklizny
Patrz również - Informacje uzupełniające - część III PSO*
TĘŻCOWI - podskórnie
- 12 ze wskazań indywidualnych,
- 13 osoby narażone na zakażenie tężcem
- w zależności od sytuacji epidemiologicznej
Patrz również - Informacje uzupełniające - część III PSO*
Zakażeniom NEISSERIA MENINGITIDIS - domięśniowo lub podskórnie
- 14 ze wskazań indywidualnych,
- w zależności od sytuacji epidemiologicznej
Szczepienia w zależności od sytuacji epidemiologicznej - o ile obowiązek szczepień zostanie nałożony w drodze rozporządzenia przez Ministra Zdrowia lub w drodze rozporządzeń wydawanych przez wojewodów.
* - część III Informacje Uzupełniające Programu Szczepień Ochronnych na 2009 r.
lek. med. Ewa Pakuła - opracowane na podstawie Komunikatu Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 01 kwietnia 2009 roku w sprawie zasad przeprowadzania szczepień ochronnych przeciw chorobom zakaźnym w 2009 roku
Dodatkowe informacje o szczepieniach z cz. III uzyskasz klikając tutaj.
Przeczytaj również:
Szczepienia obowiązkowe osób narażonych w sposób szczególny na zakażenie na rok 2009
Szczepienia zalecane w 2009 r. - Komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego
W tekście wykorzystano informacje z Komunikatu Głównego Inspektora Sanitarnego z dn. 27.03.2007 r. w sprawie zasad przeprowadzania szczepień ochronnych przeciw chorobom zakaźnym w 2007 r. #12524#