Centra Medyczne Medycyna Grabieniec

Nadwaga i otyłość – niegdyś synonimy zamożności i dobrobytu – dziś uznawane są za przyczynę wielu nękających nas chorób. Szczególnie groźna dla zdrowia jest postać brzuszna otyłości zwana inaczej typem męskim lub "jabłkowym”, w której tłuszcz odkłada się w obrębie klatki piersiowej i w jamie brzusznej. Z tym rodzajem otyłości współistnieją bardzo często zaburzenia lipidowe, miażdżyca tętnic, nadciśnienie, choroba wieńcowa serca czy cukrzyca. Choroby te rozwijają się powoli przez wiele lat, ale kiedy się już objawiają na zapobieganie im jest za późno. Druga postać otyłości określana jest jako biodrowo-udowa, ponieważ tłuszcz magazynuje się w okolicy bioder, pośladków i ud. Jest to tzw. otyłość typu kobiecego lub gruszkowego, która mniej zagraża rozwojem miażdżycy, nadciśnienia, choroby wieńcowej serca i cukrzycy, ale wpływa niekorzystnie na układ kostno-stawowy i stymuluje rozwój żylaków kończyn dolnych.
     U większości osób do nadwagi i otyłości doprowadzają złe nawyki żywieniowe oraz brak ruchu. Natomiast korzystne zmiany w stylu życiu mogą zdziałać wiele dobrego dla pozyskania dobrej figury i utrzymania zdrowia. Dlatego o swoje zdrowie warto zacząć dbać już od dziś i nie odkładać tego na później.

      W celu sprawdzenia stopnia nadwagi lub otyłości, wystarczy obliczyć prosty wskaźnik masy ciała (tzw. BMI).
     Wylicza się go dzieląc aktualny ciężar ciała wyrażony w kg przez wzrost wyrażony w metrach podniesiony do kwadratu tj. BMI = ciężar ciała (kg) : wzrost (m2 ).

     I tak BMI o wartości:

     poniżej 18,5 – to niedowaga

     18,5-25 – to prawidłowa waga

     25-30 - to nadwaga

     powyżej 30 – to otyłość.

      Drugim wskaźnikiem przydatnym do określania rodzaju otyłości jest współczynnik WHR (z ang. Waist to Hip Ratio, co oznacza stosunek obwodu talii do obwodu bioder).
     Za optimum WHR uważa się dla kobiet jego wartość ≤ 0,8, a dla mężczyzn ≤ 0,94.
     Jeśli wartość WHR jest powyżej 0,8 u kobiet i powyżej 1,0 u mężczyzn wskazuje to na nadmiar tkanki tłuszczowej w obrębie jamy brzusznej świadczący o otyłości typu jabłka czyli niebezpiecznej dla zdrowia.

      Najczęstszą przyczyną otyłości jest nadmiar jedzenia związany z nieprawidłowymi nawykami żywieniowymi np. nieregularnymi posiłkami, objadaniem się wieczorem, pojadaniem między posiłkami, przy telewizji lub podczas czytania. Czasem przyczyną otyłości są różne choroby i wówczas leczenie ich daje szansę na unormowanie ciężaru ciała.

      Większość ludzi uważa, że do „odchudzenia się” wystarczy przez pewien czas stosować tzw. diety odchudzające i ogranicza znacząco ilość przyjmowanego pożywienia lub wręcz nie je niektórych produktów. I rzeczywiście, początkowo ciężar ciała obniża się, ale tylko do pewnej wartości. Na skutek ograniczenia ilości pożywienia i często również ilości posiłków dochodzi do zwolnienia tempa przemiany materii. Jednocześnie głodzony organizm wykorzystuje każdy gram pożywienia i magazynuje go na zapas w postaci tkanki tłuszczowej. Dlatego dłuższe stosowanie samej diety odchudzającej nie daje efektów w postaci dalszego spadku ciężaru ciała. Jednocześnie wystarczy tylko, że wrócimy do wcześniejszych nawyków żywieniowych, aby pojawił się u nas tzw. efekt jo-jo czyli szybki wzrost ciężaru ciała po zakończeniu diety odchudzającej. Wniosek nasuwa się jeden - do uzyskania szczupłej sylwetki ciała nie wystarczy sama dieta odchudzająca. Znacznie korzystniej jest połączyć wysiłek fizyczny z racjonalną dietą. Wiadomo, że regularny trening fizyczny stymuluje komórki mięśniowe, a im więcej jest komórek mięśniowych, które mają duże zapotrzebowanie na energię, tym szybciej się chudnie czyli spala się nagromadzony w tkance tłuszczowej tłuszcz. Racjonalna dieta zaś niezbędna jest do dostarczania składników dla rozwijających się mięśni. Dzięki takiemu skojarzeniu ćwiczeń i diety łatwiej jest schudnąć w wybranych partiach ciała, wzmocnić mięśnie oraz uzyskać oczekiwaną sylwetkę.

     Podstawowe zasady racjonalnej diety to:

     1. spożywanie 4-5 posiłków w ciągu dnia o stałych porach z przerwami między nimi nie dłuższymi niż 3 godziny,
     2. posiłki powinny być objętościowo nieduże, ale urozmaicone. Nie wolno się głodzić.
     3. spożywanie śniadanie, które jest najważniejszym posiłkiem dnia.
     4. jedzenie powoli i smakowanie każdego posiłku. Ułatwia to trawienie i daje lepsze poczucie sytości.
     5. nie pojadanie między posiłkami.
     6. unikanie produktów z widocznym tłuszczem i tłustych potraw, tłustych sosów, śmietany, zawiesistych zup, gotowych przekąsek i dań obiadowych, dań typu fast food, słodyczy, cukru i alkoholu - bo są to produkty wysokokaloryczne.
     7. jedzenie warzyw i owoców, ciemnego pieczywa, ryżu, kaszy, makaronów, chudego nabiału, ryb i chudego mięsa.
     8. ze słodkości polecane są suszone owoce np. figi, morele, śliwki.
     9. picie wody mineralnej i herbaty niesłodzonej lub z dodatkiem słodzika zamiast słodkich soków owocowych.

      Ćwiczyć można samemu w domu lub poza domem w fitness-klubie, ale regularnie - co najmniej 3-4 razy w tygodniu po minimum 45 minut. Ćwiczenia zawsze muszą być poprzedzone kilkuminutową rozgrzewką i muszą trwać co najmniej trzy kwadranse, bo dopiero po pół godzinie intensywnego wysiłku zaczyna się spalanie tłuszczu. Odchudzanie najlepiej wspomagają ćwiczenia aerobowe czyli tlenowe (bieganie, jazda na rowerze, rolkach, aerobik czy pływanie) – cechujące się umiarkowaną intensywnością i stałym tempem wykonywania.

      Osoby chcące rzeczywiście schudnąć niekiedy myślą o zażywaniu preparatu wspomagającego odchudzanie. Są one najczęściej dostępne bez recepty w aptekach i z reguły na farmaceucie spoczywa zadanie udzielania fachowej porady klientowi i polecenie mu optymalnego preparatu. Jednocześnie aptekarz musi mieć świadomość, że są to środki przeznaczone dla dorosłych i często przeciwwskazane dla kobiet w ciąży oraz karmiących. Zawsze przed zakupem takiego środka należy zapoznać się z ulotką informującą o jego działaniu.

     Obecnie dużym zainteresowaniem cieszy się sprzężony kwas linolowy czyli CLA (Coniugated Linolic Acid). Zwiększa on lipolizę w komórkach tłuszczowych z jednoczesnym hamowaniem nadmiernego rozpadu białek i ograniczeniem odkładania się tkanki tłuszczowej zapasowej oraz nasila termogenezę. Warto pamiętać, że CLA należy zażywać co najmniej kilka miesięcy. Efekt odchudzający CLA zwiększa się, jeśli jest on połączony w preparacie z inną substancją np. wyciągiem z zielonej herbaty bogatym w polifenole pobudzające proces rozpadu tłuszczu i zapobiegają ponownemu powiększaniu się komórek tłuszczowych.

     Z innych preparatów można wymienić . in.:
     - chitosan otrzymywany z pancerzyków skorupiaków morskich, który hamuje wchłanianie w jelitach tłuszczów i węglowodanów,
     - chrom organiczny hamujący apetyt na słodycze, regulujący poziom cukru we krwi i usprawniający przemianę materii,
     - L-karnitynę, która zażyta przed treningiem przyspiesza spalanie kwasów tłuszczowych w mitochondriach i zmniejsza ilość tkanki tłuszczowej.

     Kształtowanie swojej sylwetki poprzez ćwiczenia i dietę wymaga wytrwałości i czasu, za to uzyskane efekty będą trwałe i zaskakujące dla nas samych.

lek. med. Ewa Pakuła #11983#