Dobowa zbiórka moczu
Zbiórkę moczu przeprowadza się dokładnie w okresie 24 godzin. Na przykład: w poniedziałek rano, o godzinie 7.oo pierwszą poranną porcję moczu należy odrzucić, czyli oddać do muszli klozetowej. Każdą następną porcję oddanego moczu należy w całości przenieść do specjalnego pojemnika, uprzednio starannie umytego bez użycia detergentów. Czynność tę należy powtarzać aż do następnego dnia. We wtorek rano, do godziny 7. oo oddany mocz jest ostatnią porcją, którą należy przenieść do pojemnika. Pojemnik w czasie przeprowadzanej zbiórki powinien znajdować się w chłodnym i zacienionym pomieszczeniu.
Po zakończeniu zbierania moczu należy dokładnie wymieszać całą zawartość pojemnika, zmierzyć objętość, a następnie odlać próbkę (około 50-100 ml) do mniejszego naczynia - tak jak w badaniu ogólnym moczu, i dostarczyć do laboratorium. Na karteczce dołączonej do próbki moczu, zawierającej dane o osobie badanej, należy bezwzględnie podać dokładny czas rozpoczęcia i zakończenia zbiórki oraz całkowitą objętość zebranego moczu.
Jeżeli z jakiejś przyczyny choćby jedna porcja moczu oddana w czasie dokonywanej zbiórki, nie została przeniesiona do pojemnika przeznaczonego do zbierania moczu, badanie nie będzie dokładne i powinno być powtórzone innego dnia.
Co można zbadać w oparciu o dobową zbiórkę moczu? Mocz -
dobowe wydalanie mocznika Mocznik wydalany jest z organizmu głównie droga układu moczowego. W nerkach podlega procesowi filtracji kłębowej oraz sekrecji i reabsorbcji w kanalikach nerkowych. Znaczenie kliniczne ma zmniejszenie wydalania mocznika. Zaburzenia to prawie zawsze wynika z upośledzenia czynności wydalniczej nerek. Występuje również w upośledzeniu funkcji wątroby w związku z zaburzeniem jego syntezy.
Mocz -
dobowe wydalanie kreatyniny Dobowe wydalanie kreatyniny zależy od funkcji wydalniczej nerek oraz masy mięśniowej. Znaczenie kliniczne ma spadek wydalania kreatyniny, co najczęściej wynika z niewydolności wydalniczej nerek.
Mocz -
dobowe wydalanie sodu i potasu Wydalanie sodu i potasu z moczem jest zjawiskiem złożonym zależnym zarówno od ich podaży w pokarmie, jak i funkcji wydalniczej nerek oraz podlega precyzyjnym mechanizmom neurohormonalnym wśród których zasadniczą rolę odgrywa układ renina - angiotensyna - aldosteron (R-A-A). W stanie równowagi wodno-elektrolitowej ustroju dobowe wydalanie sodu i potasu w przybliżeniu odpowiada dobowej podaży w diecie.
SÓD
Pomiar dobowego wydalania sodu ma znaczenie w diagnozowaniu przyczyn hiponatremii. Wzrost wydalania odnotowujemy w zespole utraty sodu przez nerki, w niedoczynności kory nadnerczy, przy stosowaniu diuretyków, w fazie poliurii w ostrej lub przewlekłej niewydolności nerek.
Spadek wydalania sodu odnotowujemy w przewodnieniu hipotonicznym, odwodnieniu hipotonicznym, hiperaldosteronizmie, w niewydolności wydalniczej nerek.
POTAS
Dobowe wydalanie potasu ma znaczenie w diagnostyce przyczyn hipokalemii. W warunkach fizjologii o wydalaniu potasu decyduje zależne od aldosteronu jego wydalanie w kanalikach dystalnych nefronu. Do wzrostu wydalania jonu potasowego dochodzi w nadczynności kory nadnerczy ( zespół Cushinga, zespół Conna), w tubulopatiach nerkowych, przy terapii większością diuretyków. Zmniejszenie wydalania potasu występuje w chorobach nerek przebiegających z oligurią, w niewydolności kory nadnerczy, przy diecie ubogiej w potas, przy diuretykach z grupy antagonistów aldosteronu.
Mocz -
dobowe wydalanie wapnia Wydalanie wapnia z moczem jest wypadkową filtracji kłębowej i reabsorbcji zwrotnej wapnia, zależnej od parathormonu, głównie w kanaliku dystalnym nefronu. Wzrost wydalania występuje m.in. w nowotworach przebiegających z osteolizą, w osteoporozie, w zaburzeniach funkcji przytarczyc, w chorobach nerek, przy podawaniu diuretyków pętlowych. Spadek wydalania ma miejsce w osteomalacji, krzywicy, przy terapii tiazydami.
Mocz -
dobowe wydalanie fosforu nieorganicznego Stężenie fosforu w wydalanym moczu uzależnione jest od podaży fosforu w diecie i różnych ilości fosforu filtrującego się w nerkach. Znaczenie kliniczne ma wzrost wydalania fosforu. Fosfaturia może być pochodzenia nerkowego lub pozanerkowego m.in nadczynność przytarczyc oraz nowotwory układu kostnego.